Katarzyna Bor

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego a restrukturyzacja


Wpis ten stworzony został z myślą o wierzycielach podmiotów, w stosunku do których toczy się postępowanie restrukturyzacyjne. Często, z uwagi na brak zaspokojenia wierzytelności, wszczynają oni postępowania sądowe i egzekucyjne po otwarciu postępowań restrukturyzacyjnych swoich dłużników, co może wiązać się dla nich z dotkliwymi konsekwencjami. Przedmiotowy wpis poświęcony został możliwości wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi będącemu w restrukturyzacji i jego konsekwencji dla wierzyciela.

Zasadą jest, iż po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Po dniu otwarcia przyspieszonego postępowania układowego oraz postępowania układowego wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia wynikającego z wierzytelności objętej z mocy prawa układem jest niedopuszczalne (art. 259 ust. 3 oraz art. 278 ust. 3 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne). Z reguły wierzytelności powstałe przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego będą objęte układem, a zatem nie można ich egzekwować w drodze postępowania egzekucyjnego. 

Jednakże wierzyciel posiadający wierzytelność zabezpieczoną na mieniu dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską może w toku przyspieszonego postępowania układowego oraz postępowania układowego prowadzić egzekucję, ale wyłącznie z przedmiotu zabezpieczenia.

Z kolei w przypadku postępowania sanacyjnego skierowanie egzekucji do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia na tym majątku jest niedopuszczalne zarówno w stosunku do wierzytelności objętej z mocy prawa układem (m.in. powstałej przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego), jak i nieobjętej z mocy prawa układem (m.in. powstałej po otwarciu postępowania sanacyjnego). Co do zasady w postępowaniu sanacyjnym nie można wszczynać żadnych postępowań egzekucyjnych. Prawo restrukturyzacyjne przewiduje jeden wyjątek. Mianowicie po otwarciu postępowania sanacyjnego jest dopuszczalna egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę.

Wszczęcie przez wierzyciela postępowania egzekucyjnego, w sytuacji jego niedopuszczalności z uwagi na otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, może mieć dla wierzyciela negatywne konsekwencje finansowe, gdyż wierzyciel pokrywa wówczas koszty niecelowo wszczętej egzekucji. Ponadto zgodnie z art. 30 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., w razie oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego lub wskazania we wniosku o wszczęcie egzekucji osoby niebędącej dłużnikiem komornik wydaje postanowienie o pobraniu od wierzyciela opłaty stosunkowej w wysokości 10% egzekwowanego świadczenia. Za takie niecelowe wszczęcie postępowania egzekucyjnego w rozumieniu przywołanego przepisu może być uznane skierowanie egzekucji w stosunku do dłużnika będącego w restrukturyzacji.

Pomimo zatem czasem długotrwałego procesu restrukturyzacji, wierzyciele powinni uzbroić się w cierpliwość, a przed podjęciem działań sądowych lub egzekucyjnych upewnić się, że działania te są dopuszczalne w restrukturyzacji oraz jakie mogą rodzić skutki.